“ป่าไม้” เป็นทรัพยากรหนึ่งที่สำคัญของประเทศ ปัจจุบันทรัพยากรป่าไม้ของประเทศไทยมีแนวโน้มลดลงอย่างต่อเนื่อง สาเหตุหลักๆมาจากภัยธรรมชาติ และการลักลอบบุกรุกทำลายป่า จากคนในพื้นที่บางกลุ่มที่ต้องการแสวงหาผลประโยชน์จากป่าไม้ ด้วยสาเหตุดังกล่าว ทุกฝ่าย ทุกหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ตลอดจนประชาชนในพื้นที่ไม่ได้นิ่งนอนใจ รัฐบาลเองก็มีนโยบายเร่งด่วน เพื่อต้องการขจัดปัญหาทางด้านป่าไม้ที่ส่งผลกระทบต่อประชาชนและสังคม รวมถึงการฟื้นฟูพื้นที่ป่าที่ถูกบุกรุกทำลาย ให้กลับคืนสภาพป่าไม้ที่สมบูรณ์ โดยมีเป้าหมายคือ พื้นที่ป่าจะต้องเพิ่มขึ้นร้อยละ 40 ของพื้นที่ทั้งประเทศ จึงจำเป็นต้องใช้ข้อมูลทรัพยากรป่าไม้ที่เป็นปัจจุบัน และต่อเนื่องทุกๆปี
.
สำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (องค์การมหาชน) หรือ “GISTDA” มีภารกิจหลักในการให้บริการข้อมูลจากดาวเทียมหลากหลายความละเอียด ที่สามารถถ่ายภาพได้เป็นบริเวณกว้างและมีความเป็นปัจจุบัน อีกทั้ง เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ ยังสามารถนำมาใช้ประโยชน์เพื่อการบริหารจัดการทรัพยากรป่าไม้ สิ่งแวดล้อม และภัยพิบัติ เพื่อสนับสนุนการทำงานให้กับหน่วยงานทั้งภาครัฐ และเอกชน โดยเฉพาะการติดตามการเปลี่ยนแปลงของพื้นที่ป่าไม้ ด้วยการนำเสนอข้อมูลที่สามารถเข้าใจ และเข้าถึงได้ง่าย
ปัจจุบัน GISTDA ได้พัฒนาระบบเฝ้าระวังสถานการณ์ทรัพยากรป่าไม้จากข้อมูลภูมิสารสนเทศ (สามารถเข้าไปดูข้อมูลได้จาก  https://gfms.gistda.or.th ) ซึ่งเป็นระบบในการติดตามข้อมูลป่าไม้จากแหล่งข่าวที่เกิดขึ้นจริงในประเทศไทย เป็นข้อมูลตำแหน่งพิกัดที่ใกล้เคียงมากที่สุด แสดงในรูปแบบแผนที่ โดยแบ่งเป็น  6 ประเภท ได้แก่
*ปลูกป่า
* ไฟป่า
* เก็บของป่า
* ล่าสัตว์
* บุกรุกป่า
* จับกุมการขนไม้
.
ระบบฯดังกล่าว ถูกออกแบบให้มีการเก็บข้อมูลสถานการณ์ด้านทรัพยากรป่าไม้ไว้ 6 ประเภท ตั้งแต่ ปี พ.ศ.2543 ถึง ปัจจุบัน ผู้ที่สนใจสามารถทราบถึงสถานการณ์ด้านทรัพยากรป่าไม้แต่ละประเภทในแต่ละวันที่เกิดขึ้นในประเทศไทย อีกทั้งยังมีข้อมูลสถิติสถานการณ์ด้านทรัพยากรป่าไม้แต่ละประเภท แบบรายเดือน/รายปี เช่น ถ้าเลือกแสดงข้อมูลสถานการณ์ด้านทรัพยากรป่าไม้ ระหว่างเดือนมกราคม - กรกฎาคม 2564 จะพบว่ามีเหตุการณ์ประเภทจับกุมการขนไม้มากที่สุด และพบมากในจังหวัดแพร่ เป็นต้น นอกจากนี้ ยังพบเห็นข่าวคราวการจับกุมในเรื่องนี้อีกมากมามาย อาทิ เหตุการณ์บุกจับไม้เถื่อนที่อมก๋อย ท้องที่บ้านนาคอเรือ (ดอยแอก) ต.นาคอเรือ อ.ฮอด จ.เชียงใหม่ ซึ่งอยู่ในพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่แจ่มและป่าแม่ตื่น ที่มีการลักลอบตัด และแปรรูปไม้หวงห้าม ซึ่งเป็นพื้นที่ถูกจับตาและเฝ้าระวังการซื้อขายไม้ของตลาดมืดที่ยังคงมีความต้องการอยู่ตลอดเวลา ทั้งเชียงใหม่ และลำพูน  https://www.chiangmainews.co.th/page/archives/1742195/   เป็นต้น
.
ในอนาคตระบบเฝ้าระวังสถานการณ์ทางด้านป่าไม้ จะถูกนำไปรวมกับระบบพื้นที่สีเขียวที่ GISTDA จะพัฒนาขึ้นในปี 2565 ซึ่งระบบพื้นที่สีเขียวนี้จะวิเคราะห์พื้นที่สีเขียวจากข้อมูลภาพถ่ายดาวเทียมโดยอัตโนมัติ และรวมระบบเฝ้าระวังสถานการณ์ทางด้านป่าไม้เข้ามาด้วย อย่างไรก็ตาม จากข้อมูลการเฝ้าระวังสถานการณ์ป่าไม้ สามารถเป็นข้อมูลหนึ่งที่ช่วยในการบริหารจัดการเพื่อการรักษาทรัพยากรป่าไม้ให้เพิ่มขึ้น รวมถึงการป้องกันไม่ให้มีการบุกรุกทำลายป่าได้อีกด้วย
ข้อมูลเหล่านี้สามารถนำไปวิเคราะห์ วางแผนและบริหารจัดการเพื่อแก้ปัญหาทรัพยากรป่าไม้ที่เกิดขึ้นในประเทศได้จริง ซึ่งจะเป็นประโยชน์กับหน่วยงานอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องด้วย ในการแก้ปัญหา ติดตาม หรือส่งเสริมกิจกรรมทางด้านทรัพยากรป่าไม้อย่างยั่งยืนและใช้ในการบริหารจัดการทรัพยากรป่าไม้ของประเทศได้อย่างมีประสิทธิภาพต่อไป
.
ป่าไม้ ไม่ใช่ของใครคนใดคนหนึ่ง ไม่ใช่ของหน่วยงานใดหน่วยงานหนึ่ง แต่เป็นของคนไทยทุกคน การช่วยกันดูแลรักษานอกจากจะช่วยในการรักษาระบบนิเวศแล้ว ยังเป็นแหล่งท่องเที่ยวและแหล่งต้นน้ำที่สำคัญในการอุปโภค บริโภคด้วย  สองมือเราจะช่วยให้โลกเราจะได้น่าอยู่ยิ่งขึ้น 

ขอบคุณข้อมูลจาก 
น.ส.พิชญ์สุกานต์ เอี่ยมยัง
นักภูมิสารสนเทศ
#GISTDA #จิสด้า #จิสด้าก้าวสู่ปีที่21 #ป่าไม้ #เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ #ภัยพิบัติ