Head GISDTDA

ดาวเทียมระบบเรดาร์ มองเห็นเรือได้อย่างไร

จากเหตุการณ์เรือสินค้า Ever Given เกิดเหตุไม่คาดคิดทำให้กีดขวางกลางคลองสุเอซปิดการสัญจรเป็นเวลาประมาณหนึ่งสัปดาห์ สื่อต่างๆก็ได้ออกมาเล่าข่าวในมุมมองที่แตกต่างกันไปโดยเฉพาะการใช้ภาพถ่ายจากดาวเทียมประกอบข่าวซึ่งช่วยทำให้ทุกคนเข้าใจปัญหาได้ทันที รวมถึงรับรู้ถึงลักษณะการติดขัดของเรือ Ever Given และเรืออีกจำนวนมากที่จอดรอคิวอยู่ในอ่าวสุเอซ เรียงรายเป็นระเบียบเห็นได้ชัดบนภาพถ่ายจากดาวเทียม Sentinel-1

ภาพถ่ายจากดาวเทียม Sentinel-1 ดาวเทียมระบบเรดาร์เป็นหนึ่งในภาพถ่ายจากดาวเทียมที่ถูกเผยแพร่เพื่อบรรยายถึงเหตุการณ์ โดยมีลักษณะเด่นคือ เป็นภาพขาวดำและเห็นเรือเป็นลักษณะจุดสีขาวจำนวนมากเด่นชัดอยู่กลางทะเลที่ปรากฏเป็นสีดำ หลายคนอาจจะไม่คุ้นเคยกับข้อมูลภาพถ่ายลักษณะเช่นนี้เมื่อเทียบกับภาพถ่ายดาวเทียมจากกูเกิ้ลแมพและภาพถ่ายจากดาวเทียมไทยโชต

ดาวเทียม Sentinel-1 เป็นดาวเทียมขององค์การอวกาศแห่งยุโรป หรือ ESA มีระบบบันทึกภาพแบบระบบเรดาร์ซึ่งเป็นระบบที่อาศัยคลื่นไมโครเวฟจากแหล่งพลังงานบนตัวดาวเทียมและส่งสัญญาณไปยังพื้นโลกในลักษณะทำมุมเอียงกับพื้นโลก เมื่อคลื่นวิ่งมากระทบบริเวณที่มีความราบเรียบ เช่น ผิวแหล่งน้ำ ทะเลทราย สนามบิน เป็นต้น คลื่นก็จะสะท้อนไปทางอื่น ไม่สะท้อนกลับไปยังเซนเซอร์ตรวจวัดบนดาวเทียม จึงทำให้เราเห็นทะเลในอ่าวสุเอซปรากฏเป็นสีดำในภาพถ่ายจากดาวเทียม Sentinel-1

ในทางตรงกันข้ามถ้าคลื่นไมโครเวฟวิ่งจากตัวดาวเทียม ตกกระทบบริเวณพื้นผิวโลกที่ไม่ราบเรียบ เช่น ภูเขา กลุ่มอาคารบ้านเรือน เรือในท้องทะเล เป็นต้น จะมีคลื่นบางส่วนสะท้อนกลับไปยังเซนเซอร์บนดาวเทียมที่ทำหน้าที่ตรวจวัดความเข้มข้นของพลังงานที่สะท้อนกลับ จึงทำให้เราเห็นเรือที่กำลังจอดลอยลำอยู่ในอ่าวสุเอซปรากฏเป็นจุดสีขาว ซึ่งหากยิ่งมีสีขาวสว่างมากก็หมายถึงมีการสะท้อนกลับพลังงานค่อนข้างสูงหรือเป็นเรือที่มีขนาดใหญ่

ด้วยความสามารถที่อาศัยคลื่นไมโครเวฟจากแหล่งพลังงานบนตัวดาวเทียม ทำให้ดาวเทียม Sentinel-1 และดาวเทียมดวงอื่นๆที่ระบบบันทึกภาพแบบระบบเรดาร์ สามารถถ่ายภาพพื้นผิวโลกได้ในขณะที่มีเมฆบดบังและยังสามารถถ่ายต่อเนื่องได้ทั้งเวลากลางวันและกลางคืน เนื่องจากไม่ต้องอาศัยแสงอาทิตย์เป็นแหล่งพลังงานเหมือนกับดาวเทียมไทยโชต

การสำรวจเรือในท้องทะเลด้วยข้อมูลจากดาวเทียมระบบเรดาร์ เป็นหนึ่งในการประยุกต์ใช้ข้อมูลเรดาร์ที่แพร่หลายในหลายประเทศนอกเหนือจากการตรวจสอบพื้นที่น้ำท่วมและคราบน้ำมันในท้องทะเล เนื่องจากมีความสำคัญสำหรับการเฝ้าระวังทางทะเลตามบริบทในพื้นที่ต่างๆ เช่น การประมงที่ผิดกฏหมาย การตรวจจับการรั่วไหลของน้ำมันจากเรือ การจัดการการจราจรทางทะเล และการตรวจสอบการละเมิดสิทธิ์เหนือน่านน้ำ เป็นต้น

ด้วยการเข้าถึงข้อมูลจากดาวเทียมในปัจจุบันทั้งง่าย สะดวกและต่อเนื่อง โดยเฉพาะข้อมูลจากดาวเทียม Sentinel-1 ที่เปิดให้ดาว์นโหลดโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย จึงเป็นทำให้เกิดการพัฒนาเทคนิควิธีการตรวจสอบเรือบนข้อมูลภาพถ่ายดาวเทียมระบบเรดาร์เป็นอย่างมาก ปัจจุบันมีการนำเทคนิคปัญญาประดิษฐ์ (AI) มาช่วยวิเคราะห์ข้อมูลภาพถ่ายจากดาวเทียม ทำให้ผู้ใช้งานได้ข้อมูลที่รวดเร็วมากยิ่งขึ้น เป็นอีกหนึ่งนวัตกรรมที่ได้จากเทคโนโลยีอวกาศ

ปัจจุบันคลองสุเอซได้กลับมาเปิดการสัญจรอีกครั้งตั้งแต่วันจันทร์ที่ผ่านมา หลังจากที่ทำการเคลื่อนย้ายเรือ Ever Given จากที่จอดขวางได้สำเร็จ ทางการอียิปต์ระบุว่าเรือจำนวนมากที่เฝ้ารอเดินทางผ่านคลองสุเอซ น่าจะสามารถจัดการได้แล้วเสร็จในเวลาประมาณ 3 วัน โดยจากการตรวจสอบข้อมูลจากดาวเทียมที่บันทึกภาพเมื่อวันที่ 30 มี.ค. 64 พบว่ามีเรือต่อเรียงกันยาวมากกว่า 100 กิโลเมตรในอ่าวสุเอซแล้ว

เหตุการณ์ดังกล่าวเป็นอีกครั้งที่แสดงให้เห็นว่าข้อมูลจากดาวเทียมนั้นมีประโยชน์อย่างมาก โดยเฉพาะในเรื่องของความเข้าใจภาพรวมในสถานการณ์ และชัดเจนว่านวัตกรรรมอวกาศยังสามารถพัฒนาไปได้อีกไกลเพื่อตอบโจทย์การใช้ชีวิตในอนาคตของมนุษย์ เป็นตลาดที่ใครกระโดดเข้ามาก่อนก็จะได้เปรียบก่อน เพราะอวกาศเป็นพื้นที่แห่งโอกาส

 

#จิสด้าก้าวสู่ปีที่21 #จิสด้า #GISTDA #คลองสุเอซ #เรือขนสินค้า #ดาวเทียมระบบเรดาร์ #ตรวจสอบเรือด้วยดาวเทียม

Admin 31/3/2021 2667 0
Share :